Beeldstatistiek, of isotype, ligt aan de grondslag van wat wij kennen als infographics, visuals en icoontjes. Bij ACEC laten we zien dat isotypen niet alleen informatief zijn, maar ook lange historie kennen en een feest voor het oog vormen.
Je hoort een toelichting van Aart van Bochove (adviesbureau Blaauwberg). Als expositiesamensteller laat van Bochove zijn visie op het bijzondere erfgoed zien met een tentoonstelling rond vijf thema’s.
Bron: Isotype Collection, Reading University / Collection Gerd Arntz.
Het emancipatiemotief, de verbinding van isotype met de toenmalige arbeidersklasse
Tussen 1917 en 1923 kregen miljoenen Europeanen stemrecht. De Oostenrijkse intellectueel Otto Neurath zag hoe zijn stemgerechtigde landgenoten amper konden lezen en schrijven en verzon daartoe de methode van de beeldstatistiek. Zo bereikte hij de laaggeschoolde arbeiders met duidelijke beleidsinformatie, die hen zou helpen om hun stemrecht en hun staatsburgerschap vorm te geven.
De eenvoud en plausibiliteit van de verbanden die in de isotypen worden vastgelegd
Het interbellum was het laatste tijdperk van de ‘universele geleerden’. Een aantal van hen trof elkaar in de Wiener Kreis, een stroming die gecommitteerd was aan een stevig feitenfundament onder alle redenering. De isotypen zijn goede voorbeelden van die soberheid: gebruik niet meer informatie dan je nodig hebt om geloofwaardig een verband te laten zien.
De internationale zijpaden, waaronder de Verenigde Staten, Israël en de dwaalweg naar de Sovjet-Unie
De nazi’s hebben onbedoeld bijgedragen aan de internationale verspreiding van de isotypen door de makers ervan op de vlucht te jagen. Veel leden van de Wiener Kreis kwamen in de Verenigde Staten terecht. Anderen waaierden uit naar het Verenigd Koninkrijk, de Sovjet-Unie en Israël.
Invloed van isotype in Nederland vanaf 1945
Neurath verbleef van 1934 tot 1940 in Nederland. Na zijn vertrek ontstond een eigen, Hollandse lijn in de beeldstatistiek. Die lijn staat qua vorm dicht bij de oorspronkelijke isotypen, maar mist wel het engagement van Neuraths’ werk. Er werden isotypen gemaakt voor het CBS, de Kamer van Koophandel en het bedrijfsleven.
De sporen van isotype in de latere vormgeving
De beeldcultuur van de twintigste eeuw is sterk beïnvloed door de Weense methode. Informatie overdragen via een abstracte grafische figuur is gemeengoed geworden: infographics, pictogrammen en emoticons. Zo loste het pioniersproject uit het Wenen van 1925 drie decennia later op in de ‘mainstream’ van de vormgeving.
Deel ‘Isotype – de moderne mensch ontstaat’ en laat anderen de online expositie ook beleven!
Meer projecten van ACEC?
Bekijk projecten