Vandaag de dag staat ACEC bekend als uniek industrieel erfgoed midden in het uitgaans- en cultuurkwartier van Apeldoorn. Een bedrijfsverzamelgebouw, cultureel centrum en professionele expositieruimte. Toch stonden de letters van dit rechthoekige monument met haar industriële uitstraling niet altijd voor Apeldoorns Centrum voor Eigentijdse Cultuur.
Het pand aan de Roggestraat 44 kent een lange en roemrijke geschiedenis. In 1952 werd het gebouwd in opdracht van Ingenieursbureau Frowijn & Co om te gaan functioneren als werkplaats en magazijn.
De grond waarop het nieuwe gebouwencomplex (ACEC) verrees, was twee jaar eerder door de Gemeente Apeldoorn gekocht. Frowijn & Co verwierf de grond door deze te ruilen voor de grond die het bedrijf bezat aan de Hoofdstraat 171, het pand waar tegenwoordig Café De Professor gevestigd is. Voor dit pand aan de Hoofdstraat had de Gemeente destijds plannen voor een nieuw bestuurlijk centrum, inclusief stadhuis. Het Westpoint-gebouw is tegenwoordig het enige overblijfsel van die plannen.
Ateliers des Constructions Electriques à Charleroi
Frowijn & Co was een handels- en elektrotechnische onderneming, gespecialiseerd in de productie van schakelkasten en de aanleg van elektrische installaties en openbare verlichting. De handelspoot van Frowijn & Co had de alleenvertegenwoordiging in Nederland van zogeheten ACEC-producten.
ACEC, wat stond voor ‘Ateliers des Constructions Electriques à Charleroi’, was een grote onderneming die in 1904 werd opgericht door de Belgische Baron Edouard Empain. In dat jaar nam Empain het al in 1879 door Julien Dulait opgezette bedrijf ‘Societé Anonyme d’Electricité et Hydraulique à Charleroi’ (kortweg ‘E.H.’) over, en veranderde de naam in ACEC.
Empain (1852 – 1929) die in 1881 al een investeringsbank stichtte, ‘Banque Industrielle Belge’ (later overgenomen door de ING-groep), was oorspronkelijk eigenaar van steen-en marmergroeves in de buurt van Namen. Rond 1880 werd hij zich bewust van de behoefte aan vervoer tussen de steden en hun randgebieden. Hij besloot daarop om zijn activiteiten in de ‘stenen-businesss’ te verlaten en elektrische tramverbindingen te gaan aanleggen en exploiteren.
Zijn eerste onderneming op dit gebied was een tramlijn van Luik naar Jemeppe-sur-Meuse, geopend in 1882. Dit werd een groot succes geopend, waardoor Empain de smaak goed te pakken kreeg en ook in Gent een dergelijke onderneming opzette. Later bouwde Empain o.a. de eerste Parijse metrolijn, en was hij actief met tramlijnen in Rusland, Egypte, Belgisch Congo en China.
ACEC, behorend tot het bijzonder florerende Empain-concern, ontwikkelde zich ook zeer voorspoedig. Naast levering van complete aandrijvingen voor tram-, metro- en treinstellen, elektrische locomotieven en trolleybussen, produceerde ACEC ook stroomkabels , transformatoren en elektromotoren.
Van infrastructuur naar consumentenelektronica
Na de tweede wereldoorlog produceerde ACEC ook consumenten-artikelen, zoals: koffiemolens, haardrogers, transistorradio’s, platenspelers, bandrecorders, TV-toestellen, dicteerapparaten, etc.
Het concern was vergelijkbaar met zijn Duitse concurrenten Siemens en AEG.
Rond 1960 was ACEC wereldwijd qua omzet zelfs ongeveer net zo groot als Philips in die tijd.
Hoewel het zware tractiematerieel en de consumentenartikelen van ACEC in Nederland nauwelijks werden verkocht, werd er rond 1980 via Ing.bur.Frowijn & Co toch een order binnengehaald voor levering van ACEC aandrijvingen voor Troleybussen van de Gemeente Arnhem.
Kabel, transformatoren, elektromotoren, motorbesturingen en TL verlichting waren de belangrijkste ACEC-produkten die Frowijn & Co in Nederland leverde. De huishoudelijke apparaten van ACEC kregen in Nederland eigenlijk nooit echt voet aan de grond. Dat segment werd hier gedomineerd door Philips.
De invloed van het Belgische ACEC op het Ing.bur.Frowijn & Co werd van lieverlee steeds groter, en toen eind 1962 nog slechts 8 van de 1050 aandelen in Nederlandse handen waren, werd tenslotte de naam van Frowijn & Co omgezet in ‘N.V. ACEC-Nederland’.
Door diverse ontwikkelingen in de markt ging uiteindelijk in de tachtiger jaren van de 20e eeuw, het eens zo machtige Empain-concern, inclusief ACEC, ten onder. Het werd opgesplitst in tal van kleine delen die verkocht werden aan concurrerende concerns, waaronder de Franse bedrijven Groupe-Schneider, Alstom en Alcatel.
In Nederland bestaat nog steeds een ACEC-Nederland in Hengelo(Ov), dat zich toelegt op elektro-motoren en besturingen daarvoor.
Het pand onderging in 2007 een grote renovatie. Sinds 2008 heeft het ACEC een nieuwe functie: een verzamelgebouw voor de creatieve sector, erfgoed- en architectuurorganisaties en orkest De Ereprijs.
