De Molukkers zijn 70 jaar in Nederland en tellen inmiddels vijf generaties die deel uitmaken van de Nederlandse samenleving. Maar waarom kwamen ze naar Nederland en hoe is het hen door de jaren heen vergaan? De reizende tentoonstelling In twee werelden: 70 jaar Molukkers in Nederland gaat in op die vragen en vertelt de geschiedenis van de Molukkers in Nederland vanuit verschillende perspectieven. De tentoonstelling is opgesteld in zes zeecontainers bij CODA en ACEC. Wethouder Sunita Biharie opent de tentoonstelling op zondag 7 augustus om 14.30 uur. Daarna is de tentoonstelling vanaf 11 augustus elke donderdag – zondag van 13.00 – 16.00 uur gratis te bezoeken.
De geschiedenisboeken geven vaak maar één perspectief op gebeurtenissen uit het verleden, terwijl juist de veelheid aan stemmen, perspectieven en persoonlijke verhalen de geschiedenis recht doet. Zeker als de geschiedenis deels beladen is of niet alle facetten besproken of beschreven zijn. In de tentoonstelling In twee werelden: 70 jaar Molukkers in Nederland komen verschillende perspectieven samen. Perspectieven op persoonlijke verhalen, waarheden en gebeurtenissen. Gebeurtenissen die door verschillende generaties op uiteenlopende manieren beleefd worden. Soms schuren de perspectieven en soms schetsen ze een ander beeld dan de bezoeker kent. De tentoonstelling nodigt uit om met open blik en nieuwsgierigheid naar alle verhalen te kijken en te luisteren om zo een beter beeld te kunnen vormen van de geschiedenis van de Molukkers in Nederland en in de regio Apeldoorn en de Veluwe.
Programma
De Stichting Muhabbat en de Stichting Indisch Erfgoed hebben bij de tentoonstelling een programma van films, lezingen, muziek, workshops en optredens van onder andere de Molukse zang- en dansgroep LimaDiti samengesteld. Meer informatie is te vinden op de websites van de Stichting Muhabbat (www.muhabbat.nl) en de Stichting Indisch Erfgoed (www.indischerfgoed.nl). Fotograaf Zeth Matulessy uit Twello selecteerde uit zijn fotoarchief een aantal beelden voor de posterreeks.
De historische context en het feitenrelaas in de tentoonstelling is het resultaat van het werk van historicus Ron Habiboe en erfgoedprofessional Nanneke Wigard. Cultureel en sociaalantropoloog Elias Rinsampessy is betrokken geweest bij de voorbereiding van de tentoonstelling in Apeldoorn. Rinsampessy groeide op in het Molukse kamp Schattenberg (voorheen Kamp Westerbork) en studeerde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Hij is de eerste doctor in de Sociale Wetenschappen van de tweede generatie Molukkers in Nederland. Momenteel is hij bestuursvoorzitter van de Stichting Muhabbat.
Praktisch
De reizende tentoonstelling In twee werelden: 70 jaar Molukkers in Nederland is van 11 tot en met 28 augustus, alleen op donderdag tot en met zondag (13-16u) te zien in zes zeecontainers tussen CODA en ACEC. Deze tentoonstelling kan gerealiseerd worden dankzij de samenwerking tussen de gemeente Apeldoorn, CODA, ACEC, de Stichting Indisch Erfgoed, de Stichting Muhabbat, de landelijk organisator Media Luna en Stichting Peoples Media Foundation. De tentoonstelling was eerder te zien in Moordrecht, Vlissingen, Helmond, Cuijk, Rotterdam, Zeist en Culemborg. Na Apeldoorn reist de tentoonstelling door naar Assen.
In twee werelden: 70 jaar Molukkers in Nederland | CODA/ACEC – Roggestraat | 11 t/m 28 augustus 2022 | Opening 7 augustus 14.30 uur | www.coda-apeldoorn.nl/tweewerelden | www.reizendetentoonstelling.nl
Films, lezingen en workshops
De Stichting Muhabbat en de Stichting Indisch Erfgoed hebben parallel aan de reizende tentoonstelling In Twee Werelden: 70 jaar Molukkers in Nederland het programma Moluks & Indisch 2.0 samengesteld. Dit programma omvat films, lezingen en workshops in de periode 11 t/m 28 augustus. De films worden in Gigant vertoond, hieronder vindt u een overzicht van de lezingen en workshops in ACEC. Entree is gratis, tenzij anders vermeld.
Lezing vrijdag 12 augustus 19.30-20.30 De power/empowerment van Molukse vrouwen als erfgoed
Spreker: Christine Nanlohy (bestuursvoorzitter Molukse vrouwenraad) In haar lezing staat Christina Nanlohy stil bij de kracht van Molukse vrouwen (-organisaties) sinds de aankomst van Molukkers in Nederland. De rol van de eerste generatie vrouwen en het erfgoed dat deze generatie heeft nagelaten aan de volgende generaties. Voorts bespreekt ze de rol van de tweede generatie vrouwen in de tweede emancipatiegolf in Nederland. Tot slot schetst ze de huidige stand van zaken van Molukse organisaties met vrouwen aan het roer en wat dit te weeg heeft gebracht in de Molukse gemeenschap, waaronder de Molukse Vrouwen Raad als lidorganisatie van de Nederlandse Vrouwenraad.
Workshop zondag 14 augustus 14.30-16.30 Molukse pantuns door Djodjie Rinsampessy
Djodjie C.A. Rinsampessy is geboren in het Molukse kamp Schattenberg (Westerbork, Drenthe) met een Moluks-Timorese achtergrond. Hij is actief als dichter/voordrachter, organisator en uitgever. Rinsampessy publiceerde een aantal dichtbundels waaronder Begitu Sadja/Zomaar (1996) en Zonder Spelregels/Dengan tidak peraturan (2005), Elke dag Holland, Manise (2020). En hij stelde de foto- en dichtbundel Portretten ontmoeten de Poezië (2003) samen.
Tijdens zijn workshop schrijven de deelnemers Molukse pantuns. Een pantun is een poëtische vorm die gebruikt wordt voor het uitdrukken van ideeën en emoties. De pantun werd minimaal 500 jaar geleden verspreid via handelsroutes in Zuidoost Azië. Een pantun bestaat uit een even aantal regels, meestal vier regels. De eerste twee regels leiden de boodschap in, die in de laatste twee regels wordt vermeld. Het rijmschema is a-b-a-b. Ze waren in het Maleis geschreven. Er bestaan Molukse pantuns, maar ook Indische pantuns.
Lezing vrijdag 19 augustus 19.30-20.30 Saudara Bersaudara, Molukse identiteit in processen van cultuurverandering
Spreker: dr. Elias Rinsampessy (bestuursvoorzitter Stichting Muhabbat) In zijn lezing gaat dr. Elias Rinsampessy in op de ontwikkeling van de Molukse identiteit onder vier generaties Molukkers in Nederland, en hun participatie en emancipatie in de Nederlandse multiculturele samenleving. Hij bespreekt de stelling van de Franse filosoof Descartes ‘Ik denk dus ik besta/dus ik ben’, en past de stelling toe op de ontwikkeling van de Molukse identiteit in de Nederlandse samenleving. Vervolgens legt hij het begrip Saudara Bersaudara uit: ‘Ik ben, omdat wij er zijn’. Aan de hand van enkele typologieën schetst hij eerst de verschillende culturele- en sociale- contexten en hun betekenis voor de vier generaties Molukkers, en vervolgens de ontwikkelingen binnen de gemengde huwelijken en gemengde relaties van Molukkers in Nederland. Hij besluit met wat de Molukse identiteit voor de derde en vierde generatie Molukkers betekent bij hun participatie in de Nederlandse multiculturele samenleving.
Zondag 21 augustus 14.30-16.30 Workshop: Batikken voor familieherinneringen. Koffers van Nederlands-Indië door Shelly Lapré
De verhalen over de voorouders van Shelly Lapré zijn door haar verbeeld in originele reis- en hutkoffers uit Nederlands-Indië. Zo heeft ze de oude reiskoffer, die haar moeder gebruikte op de bootreis met haar familie van Indië naar Nederland in 1950, bewerkt met antieke batikstoffen en nostalgische oude familiefoto’s tot een kunstwerk. De reiskoffer staat niet meer ergens onbeduidend weggestopt op zolder, maar wordt nu uitgestald als een soort klankkast van herinneringen aan het leven van haar familie in Nederlands-Indië. Het batikken is tekenen met licht dat staat voor verbinding met je voorouders. In de workshop wordt gewerkt met nostalgische foto(kopieën), batikken en schilderen. De deelnemers mogen eigen foto’s en andere voorwerpen meenemen, en maakt zijn of haar eigen familieherinnering op karton. Iedereen, van welke afkomst dan ook, kan meedoen en heeft zijn eigen gedenkwaardige familiegeschiedenis. Voor volgende generaties is het een waardevol en beeldend verhaal, voor meer begrip en respect van verhalen.
Entree: € 5.00, opgeven voor de workshop via info@indischerfgoed.nl is verplicht
Zondag 28 augustus 14.30-16.30 Afsluiting Moluks & Indisch 2.0 met verhalenvertelster Ilse Brinkman en de Moluks-Indische band Static Line
Ilse Brinkman vertelt twee bewerkingen van verhalen. Het eerste bewerkte verhaal heet ‘De sirene’ en is afkomstig uit het boek De tienduizend dingen van Maria Dermoût (1e druk 1955) dat zich op de Molukken afspeelt. Het tweede bewerkte verhaal heet ‘Oeroeg – Telaga Hitam’. Dit verhaal is afkomstig uit Oeroegvan Hella Haasse (1e druk 1948).
Ilse Brinkman wordt tijdens het vertellen begeleid door Roy Francke, Marco Driessen, Junus Tapilawatin en Dillan Tapilawatin. Haar vertellingen worden afgewisseld met het optreden van de Moluks-Indische band Static Line.
Entree: € 5.00 + kosten buffet: volgt – verplicht opgeven voor buffet via info@indischerfgoed.nl